Peyami Safa - Yalnızız


1800'lerin sonunda sanayi devriminden etkilenen batı edebiyatı “geleceğin insanlar için hiç de güzel olmayacağını” daha o zamanlarda oluşturduğu eserlerle dünyaya duyururken yeni bir tür sayılan ütopya tarzı roman ve denemelerin sayısı da her geçen gün artıyordu...

Eh, o zamanlar için dünya edebiyatını epey bir etkileyen bu olaylar ve meydana getirdiği edebi eserlerden de etkilenmemek mümkün değildi... Bu bir tarz olarak fikirleri beyan etmenin, hayal kurup anlatmanın bambaşka bir yolu olarak moda olmuştu...

[Kendi zihninde oluşturduğu mükemmel (sosyo-ekonomik, teknolojik ya da felsefi) dünya sistemlerini en ince ayrıntısına kadar yazanları “kimi zaman bu ütopik dünyayı Robinson Cruose gibi bir adada dünya ve hayat üzerine fikirlerini belirtirken, kimi zaman da bulunduğu çağın 500 yıl ötesini yazarken” gördük...]

Tabii ki bu tarz eserler Avrupa'da en güzel örnekleriyle bütün dünyayı etkilerken bizim yazarlarımızın etkilenmemesi de düşünülemez.

Peyami Safa'nın "Yalnızız" isimli eserinde de (Zamanının tipik örneklerinde olduğu gibi) böyle bir etkilenmenin olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü yazarın bu eserinde okuyucuya vermek istediği "ütopik dünya"nın notlarını tutan bir "roman kahramanı" var.

Zamanı için anlattıkları ve önerdiği ütopik dünyayla [şimdiki zamanın bile ilerisinde olan] yazarın düşündükleri "her ne kadar güzel ve anlamlı mesajlar içeriyor olsa da" hızlı filmlere ve binlerce bilimkurgu romana alışkın zihinlere (anlatım tarzıyla) biraz eski moda ve yavaş gelebilir.

Okura "(aile içi özel sorunları çözüp anlamak için) ağabeyinin tuttuğu günlükleri okuyan diğer aile fertleri" tarafından aktarılan hayali dünyayı takip edebilirseniz, belki ilginç fikirler edinebilirsiniz ama aynı zamanda böyle şeylere alışkınsanız sıkılabilirsiniz de...

Edebiyat tarihimiz için ilginç bir eser olduğunu, meraklıları tarafından iyi bir analizi ve yorumu bugün bile hak ettiğini belirterek değişik şeyleri seven okurlara tavsiye ediyorum. (Normal tarzda akıcı şeyler okumaya alışık olan okurun "yazarın başka eserlerini okuyup" sonra bu esere geçmesi daha iyi olur.)

Kitabı rahatlıkla her yerden temin edebileceğiniz için yayınevi ve fiyat yazmadım...