"........İrlanda'da kıtlık olmuş, Osmanlı yardım etmiş, Sultan Abdülmecid yardım göndermiş fakat İngiliz Kraliçesi Victoria buna engel olup yardımın ancak küçük bir miktarını buraya ulaştırmış, vs. vs. vs.... Ve sonra Sultan Abdülmecid durumu öğrenip ambargoyu delerek gizlice İrlanda'ya yiyecek dolu 5 gemi yollamış......."
Hem içeriyi hem dışarıyı, hem de devlet arşivleriyle ilgili konuları araştırdım, notlar aldım... ortaya ilginç bir konu çıktı, işte şimdi de karelideftere yazıyorum.
Bundan 157 yıl önce İrlanda'da yaklaşık olarak 1 milyon insan açlıktan ölmüş, 1 milyonu hastalanmış ve bir o kadarı da göç edip ülkesini terk etmek zorunda kalmış. Tarih, bu olayı "İrlanda patates kıtlığı" olarak kayıt altına almış.
Bu uzun ve şiddetli kıtlığa bir de İngilizlerin İrlanda'ya uyguladığı ambargo ve çeşitli engellemeleri eklenince durum büyük bir faciaya dönüşmüş.
O dönemin padişahı olan Abdülmecit duruma müdahale ederek İrlanda halkına yardım etmek için yiyecek dolu gemiler göndermiş.
İrlanda halkı da bu onurlu insani yardıma teşekkür etmekte gecikmediği gibi yardım gemilerinin ulaştığı liman şehri Drogheda'nın armasına bu olaya ithafen "ay-yıldız" eklemiş.
Fakaaat sonradan ne olduysa İrlanda'daki bazı gruplar bir iki gazete ve resmi daireyi yönlendirerek "anlatılan bu olayların bir efsane olduğu"nu vurgulamaya başlamış.
Oysa ki ülkemizi ziyaret eden İrlanda Cumhurbaşkanı Mary McAleese bu tarihi olayı anımsatarak Türkiye-İrlanda dostluğunun çok eskilere dayandığını ve ülkesinin zor günlerinde yardım eden bu insanları minnetle andıklarını da ayrıca belirtmişti. (Drogheda şehri futbol takımının ambleminde bile bu olayın anısı adına "Ay-yıldız" bulunduğunu da yine Mary McAleese'in kendisi söylemiştir.)
Bu açıklamaları "efsane" olarak yorumlayan "The Irish Times" gazetesi ve Millmount Müze Müdürü Liam Reilly kendilerinde bu olayı doğrulayan resmi belgeler bulunmadığını belirtmişler.
Bu konu ara sıra konuşulur/anlatılır ama ne onlarda aksini ispat edecek bir belge, ne de bizde bunu kanıtlayan resmi bir evrak ortaya konulmuş... ama...
Nihayet buna cevap olarak gösterilecek bir belge bulunmuş;
Osmanlı Arşivi Daire Başkanığı 54/2538 kayıt numarasıyla saklanan resmi yazışmalarda Osmanlı'nın gönderdiği gemiler dolusu yiyecek için İrlandalılar'ın "İrlanda halkı olarak Osmanlı'nın yaptığı cömert yardımları, bu zor günlerimizde diğer ülkelere de örnek olacak büyüklükte bir harekettir. Halkınıza duyduğumuz şükran ve minnet duygularını ifade ederken böyle bir kıtlık felaketinin sizlerin başına gelmemesi için dua ediyoruz." ifadelerini kullandığı resmi olarak belgeleriyle ispatlanıyor.
Bugüne kadar duymamıştım, zamanında elimiz kolumuz nerelere kadar uzanıyormuş, şimdi yanıbaşımızdaki olaylara -hem de bizi hayati olarak ilgilendirdiği halde- seyirci kalıyoruz, nereden nereye...
* An Gorta Mor; İrlanda dilinde "büyük kıtlık" anlamına geliyor.
.webp)
